Tocharstan

Körşayan Tokharstan
Republika Tocharstanu

Flaga Republiki Tocharstanu Godło Republiki Tocharstanu Flaga (Godło)
Motto: na razie bez motta
[[Image:{{{położenie}}}|200px|Republika Tocharstanu na mapie]]
Język(i) urzędowy(e)	nowotocharski, języki irańskie i turkijskie
Stolica	Aarşal
Największe miasto	{{{największe miasto}}}
Ustrój prezydent Bäghodat Azarkevan	autorytarna republika prezydencka (quazi-demokratyczna) prezydent Bäghodat Azarkevan
Powierzchnia  - całkowita  - woda (%)	km²
Populacja  -  - gęstość zal.	5 124 000 os./km²
Waluta	1 dölar=100 meder (DOL)
Strefa czasowa  - lato	UTC UTC
Strefa czasowa  - lato	{{{scz1}}} UTC{{{scz2}}}
'
Hymn	Praca, Jedność, Współpraca
Kod ISO	TOK
Nr kierunkowy	+44
Etnonim  - polski  - lokalny	Tocharzy Tokharı

Tocharstan - państwo tocharskie, położone w środkowo-zachodniej Jaruzji, którego językiem urzędowym jest nowotocharski, będący kreolem rozwiniętym na bazie języków starotocharskiego, pod ogromnymi wpływami ze strony awestyjskiego i języków turkijskich (gł. karłuckich).

Nazwa w różnych językach

Język	Krótka nazwa	Pełna nazwa	Nazwa języka	Nazwa stolicy
angielski	Tokharstan	The Republic of Tokharstan	tokharian (new tokharian)	Arshal
grecki	Τοχαρία	Τοχαρική Δημοκρατία	Τοχαρική γλώσσα	Αρσάλ
macedoński (magedonego)	Tocarstan/Tocaria	Republica dil Tokarstan	lengua tocarega/noutocarega	Arsalha
nahuatl	Tokallān	Tlākatlahtohkāyōtl Tokallān	Tokallahtolli	Āxalli
niemiecki	Tocharstan	Republik Tocharstan	Tocharische/Neutocharische Sprache	Aarschal
polski	Tocharstan	Republika Tocharstanu	język tocharski/nowotocharski	Arszal
rosyjski	Тохарстан	Республика Тохарстан	новотохарский язык	Аршаль
rzemski (klasyczny)	Tocharia	Res Publica Tochariae	lingua Tochariae	Arsalia
spalski	Tokarstan	Rečpavsednestvo Tokarstanu	tokarsken/nuevotokarsken jazik	Arsal
turecki	Toharstan	Toharstan Cumhuriyeti	toharca	Arşal
worani	Kirgizistan	Da Kirgizistan Korszahan	Kirgizi żebe	Arszal

Ustrój

Tocharstan jest autorytarną republiką demokratyczną z systemem prezydenckim. Od 1994 prezydenturę sprawuje generał Bäghodat Azarkevan, który w trakcie tzw. przewrotu lipcowego bezkrwawo usunął od władzy poprzedniego prezydenta Dagüta Qurana. Władzę wykonawczą sprawuje Rada Ministrów, powoływana przez prezydenta z grona deputowanych do 2-izbowego Zgromadzenia Narodowego, w skład którego wchodzą 150-osobowa Rada Wyższa i 300-osobowa Rada Reprezentantów. Wojsko posiada pełne prawa polityczne. "Prawdziwa" demokracja nie istnieje: parlament wybierany jest w wyborach powszechnych, obowiązkowych i nietajnych, w których udział biorą zarówno przedstawiciele armii jak i bogatych grup interesu. Konstytucja w rozumienie jednego dokumentu zastąpiona została szeregami ustaw i dekretów. Nad wszystkim czuwa wszechwładna Tokhar-e Ärmiya.

Demografia

Narodowości

• Tocharzy - 56%
• Kirgizi - 27%
• Ujgurzy - 10%
• Karakałpacy - 4%
• inni (gł. ludy irańskie, w tym Yaghnobi) - 3%

Religie

• Zoroastryzm (forma północna) - 88%
• Kościół Tocharski (chrześcijańska tradycja niesłowiańska) - 10%
• inne (gł. wymierający turkijski animizm) - 2%

Historia

Pierwsze ślady pobytu ludzi na terenach obecnego Tocharstanu sięgają czasów środkowego paleolitu: szczątki Homo erectus oraz znacznie późniejsze jaskinie neandertalskie. Twórcami pierwszej zaawansowanej kultury tych terenów był bliżej nieznany lud, zblizony kulturowo, a także typem antropologicznym (typ litoralny), do ludów irańskich zamieszkujących terytorium współczesnego Spalska przed przybyciem Słowian. Od ok. 2000 lat p.n.e. datuje się przybycie na obszar obecnego Tocharstanu przodków dzisiejszych Tocharów (prawdopodobnie przybyli z terenów Wiatki, przez Kazachstan i Kugulstan. Ślady pozostawione przez nich nazywane są kulturą aszarską (od miejscowości Aşaar, gdzie odkryto pierwsze znane pozostałości). W I. tysiącleciu rozwijała się potężna cywilizacja miejska, skupiająca grupę skonfliktowanych wzajemnie miast-państw. W połowie III w. p.n.e. wszystkie państewka przyjmują zoroastryzm jako religię państwową. Być może za pośrednictwem tę samą religię przyjęły później ludy turkijskie. Jednak na początku III w. n.e. ich rozwój został zakłócony, a następnie powstrzymany przez wzrastających w siłę turkijskich Oguzów, którzy ujarzmiwszy podbitą ludność zmusili jej przedstawicieli do pracy w kopalniach i przekuwania rudy żelaza na potrzeby wojsk Kaganatu Starotureckiego. Od połowy VI w. n.e. powstaje Chanat Kirgiski, stworzony po rozpadzie oguzyjskiego imperium przez kirgiskiego chana Araza, istniejący na terenach północnego Tocharstanu i całości ziem zamieszkanych przez Kirgizów do XII w. n.e., czyli do czasów wielkiego Toraja-Chana, który w pierwszej kolejności podbija to państwo. W tym czasie południowy Tocharstan pozostawał w uzależnieniu od Sogdów, ostatecznie padając od ciosów ze strony odłamu armii turkijskiej, kierującego się na Sogdianę, Worastan i trwające w rozbiciu dzielnicowym Spalsko. Po śmierci Toraja-Chana i rozpadzie jego imperium ziemie Tocharów i Kirgizów znalazły się w granicach Wielkiego Chanatu Sarajskiego. Po likwidacji państwa sarajskiego i podboju Namirców i Karagijców przez Spalsko powstają dwa niezależne organizmy państwowe: Chanat Kirgiski (1530-1802; podbity przez Spalsko, obecnie część Kugulstanu) oraz Chanat Köramski, który staje się zalążkiem współczesnej państwowości tocharskiej. W 1855 roku, w Köram wybucha krwawy przewrót pałacowy, inspirowany przez spalski wywiad. Wynikiem zamachu stało się zabójstwo chana Jereya przez jego przyrodniego brata, Jamşida Bärşäkha, który prowadzi do handlowo-przemysłowego uzależnienia od Spalska. Kraj zostaje opanowany przez spalski przemysł wydobywczy. Z tego uzależnienia wydobywa się dopiero w 1917, wykorzystując wybuch rewolucji oraz wojnę domową w Spalsku. W tym czasie dokonuje się zamach stanu, na czele którego staje wcześniej marginesowa postać, pułkownik Kaşar Aureşıd. Przyczynia się do obalenia monarchii i ustanowienia w kraju republiki, a także do nacjonalizacji przemysłu i wszelkich innych dóbr gospodarczych, dążąc nawet do kolektywizacji ekstensywnego rolnictwa i upaństwowienia gruntów ornych, oraz reorganizacji wielu sektorów społecznych, np.:

• wprowadzenie nowoczesnej, wojskowej piechoty, wzorowanej na spalskiej,
• konstytucja i prawo cywilne wzorowane na worańskich,
• kodeks karny na wzór spalsko-carskiego (bardzo surowy)
• organizacja przemysłu i administracji na wzór wiatycko-pruseński

W 1929 płk. Auresıd zostaje zastrzelony w trakcie jednej ze swych przemów do ludu na Placu Światła w Aarşal. Podejrzenie pada na komunistów z Tocharskiej Partii Komunistycznej. Efektem tego wydarzenia stał się słynny Proces Niewinnych, albowiem żaden z oskarżonych nigdy nie przyznał się do winy. Pół roku później politycznym następcą Aureşida zostaje Kirgiz Völkan Karadaşı, prawa ręka zamordowanego wodza, a także najwyższy dowódca sił porządkowych i wywiadu wojskowego. Rozpoczyna się wielkie prześladowanie komunistów, w czasie którego zginęłyo ok. 5 tys. ludzi. Naczelny przywódca tocharskich komunistów, Dosan Şarıkh został odnaleziony i zlikwidowany w macedońskim Crodono. W czasie swoich rządów, Karadaşı zblizył się politycznie do grupy prawicowych państw totalitarnych. W czasie Wielkiej Wojny (mimo przychylności dla państw Osi Belograd-Feryczereszt) Tocharstan przez cały ten okres utrzymuje neutralność. 24 grudnia 1954 na raka płuc umiera Karadaşı (był nałogowym palaczem goańskich cygar). Schedę po nim obejmuje Kvalimir Khuriyaş, zdolny ekonomista urodzony w Spalsku. Następuje przemiana ustrojowa w kierunku socjalizmu realnego: fabryki de facto będące własnością państwa zostały oddane pod nadzór pracowniczy, rozpoczęto budowę kanalizacji w mniejszych miastach oraz bezczynszowych osiedli komunalnych na przedmieściach. W 1966 na stanowisku zasiada wybrany w wyborach powszechnych nowy prezydent, Jayıl Qoqray, który jako religijny zoroastriański konserwatysta, zaniepokojony dążeniami ku prawdziwemu komunizmowi, zatrzymuje część reform i odbiera kontrolę pracownikom nad zakładami pracy. Jego rządy zatrzymują idący w kraju postęp. Ponadto dochodzi do zamieszek na tle religijnym pomiędzy zoroastrianami a chrześcijańską mniejszością, wcześniej nigdy nie występujących w tym regionie. Przyczyną tego pogorszenia stosunków między oboma grupami stał się dekret Qoqraya, nakazujący zamykanie kościołów i otwarte nawoływanie do przechodzenia niewiernych na "prawdziwą religię światła". Niebawem (1974) Qoqray zawiesza konstytucję i mianuje siebie samozwańczym Królem Tocharstanu. Na oficjalną koronację wyznaczono z budżetu państwowego aż 90 mln worańskich srezerów. Jednakże w 1981 następuje krwawy zamach stanu, z inspiracji kliki oficerów pod przywództwem płk. Dagüta Qurana. Qoqran ginie w trakcie ostrzału artyleryjskiego budynku parlamentu. W trakcie rządów Qurana Tocharstan ponownie blisko związał się ze Spalskiem. Na początku lat 90-tych znów wybuchły zamieszki religijne, tym razem bardzo szybko przeradzając się w wojnę domową. Sytuacja została opanowana dopiero w 1993, trzy lata po wybuchu konfliktu, w efekcie spalsko-kugulstańskiej interwencji militarnej (swoje siły wysłała także Gruzja, jednakże ograniczały się do oddziałów sanitarnych oraz małej grupy komandosów). Powojenne osłabienie kraju zostało wykorzystane przez ambitnego 43-letniego generała Bäghodata Azarkevana, który siłą usuwa z urzędu prezydenta Qurana, jednocześnie zajmując jego miejsce jako głowa państwa, sprawując władzę w tym kraju do dziś.

Współczesne stosunki międzynarodowe

Tocharstan utrzymuje neutralne stosunki z większością państw świata. Wyjątki stanowią Kugulstan i Uspa. Przyczyną problematycznych stosunków z Kugulstanem jest wspieranie lokalnych, nastawionych nacjonalistycznie, organizacji wspierających mniejszość kirgiską według hasła "Wszyscy Kirgizi w kraju Kirgizów i Tocharów". Ostatnio nastąpiło znaczne ochłodzenie polityczne między oboma państwami, związane z niedawną serią trzech ataków terrorystycznych na ambasadę tocharską w Kamalyi. W związku z zajęciem przez Uspę pogranicznych obszarów północnych, na granicy tzw. Terytorium Kazachskiego, władze Tocharstanu ogłosiły 1.III.2009 stan mobilizacji rezerw wojskowych. Tocharstan nie prowadzi kontaktów dyplomatycznych z Uspą.

Plik:Mapa Jaruzji z flagami.png

Państwa w Jaruzji

Balcer* • Bałtyki • Bilia • Bursztynowe Wybrzeże • Dżaran • Dynezja • Euskadia • Farez • Galia • Gardna • Gronland • Gruzja • Gudziajpur • Halicko • Imperia • Indie • Kazachstan • Keralia • Khalistan • Kolaszyn • Krabacja • Kugulstan • Kutiguria • Leukozja • Lidocja • Lubacz • Lutyzania • Macedonia • Merezja • Morynia • Namsza • Parsistan • Księstwo Piszyńskie • Płn. Półwysep • Prusenia • Republika Słowska • Romania • Selewia • Spalsko • Strandland • Swenia • Szindadia • Szlawsko • Taonia • Tocharstan • Ujguria • Uspa* • Weneda • Wiatka • Wolne Miasto Rzem • Worastan • Zagórze • Zimka

*) Balcer i Uspa są nieuznawane przez część państw Jaruzji